Vì sao mức giảm trừ gia cảnh mới lại áp dụng từ năm 2026?

Kỳ vọng sức mua khởi sắc

Trao đổi với Tuổi Trẻ ngày 18-10, bà Lý Kim Chi, Chủ tịch Hội Lương thực Thực phẩm TP.HCM, cho biết trong bối cảnh sức mua có phần sụt giảm, hoạt động sản xuất doanh nghiệp gặp khó vì giá đầu vào tăng, việc áp dụng chính sách nâng mức giảm trừ gia cảnh mới sẽ kích thích sức mua của người tiêu dùng, từ đó giúp doanh nghiệp cũng tự tin sản xuất nhiều hơn.

Phân thích thêm, bà Chi cho rằng lực lượng chịu tác động lớn nhất khi thay đổi chính sách nâng mức giảm trừ gia cảnh này là công nhân viên chức - nhóm người được xem có thu nhập thấp và trung bình trong xã hội và đây cũng là lực lượng đông đảo nhất cũng là lực lượng chính trong tiêu thụ hàng hóa cho nền kinh tế. Do đó, khi người dân ít phải đóng thuế hơn đồng nghĩa có thêm tiền, có tiền sẽ tự tin chi tiêu nhiều hơn, thúc đẩy sản xuất và kinh tế phát triển. Điều này cũng đóng góp ngược lại cho ngân sách.

Là đơn vị vừa sản xuất vừa bán lẻ, đại diện Công ty Vissan cho biết rõ ràng việc nâng mức giảm trừ gia cảnh là điểm sáng trong việc kích thích tiêu dùng và sản xuất, không chỉ giúp người dân giữ thêm được tiền mà còn cơ hội của ngành sản xuất và bán lẻ liên đới giúp các doanh nghiệp có lợi hơn, doanh nghiệp cũng thay đổi kế hoạch sản xuất, thương mại phù hợp.

Tuy vậy, đại diện một doanh nghiệp cho rằng theo kế hoạch năm 2026 mới áp dụng chính sách nâng mức giảm trừ gia cảnh, và sau đó có thể còn có độ trễ nhất định. Do đó phải nhiều tháng nữa người dân, xã hội mới thật sự nhận được tác động tích cực từ chính sách này, nên mọi hoạt động và sức mua trong năm 2025 chưa đo đếm được.

"Thường 3 tháng cuối năm đóng vai trò quan trọng đối với hoạt động của doanh nghiệp và thời điểm người tiêu dùng tốn tiền cho mua sắm. Do đó, ngoài chính sách thuế, Nhà nước cũng phải có chính sách đồng bộ để hỗ trợ "túi tiền" người dân như kiểm soát giá cả, bình ổn giá trong những tháng cuối năm", vị này đánh giá.

Tính toán sao cho có lợi nhất

Nếu như mức giảm trừ mới áp dụng trong năm 2025, nhiều người làm công ăn lương mà thu nhập chưa đến mức chịu thuế sẽ được hoàn lại số tiền thuế thu nhập cá nhân (TNCN) đã tạm nộp của năm nay, từ đó có thêm chút tiền để trang trải cuộc sống.

Tuy nhiên việc Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định áp dụng từ kỳ tính thuế 2026 là cũng có lý do, vì nếu áp dụng từ 2025 sẽ làm tăng số người thuộc diện hoàn thuế TNCN năm 2025 lên rất cao, nhất là những người mà thu nhập chịu thuế rơi vào bậc 1, bậc 2 trong biểu thuế lũy tiến từng phần. Khi đó việc thoái trả lại tiền thuế cho số lượng lớn người sẽ kéo theo số lượng công việc khổng lồ phải giải quyết.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã đồng ý nâng mức giảm trừ gia cảnh và áp dụng từ tháng 1-2026. Bây giờ là lúc doanh nghiệp, người nộp thuế phải ngồi lại tính toán để làm sao tận dụng tốt nhất ưu đãi này, trước mắt là với thưởng Tết năm nay.

Thông thường doanh nghiệp có khoản thưởng cho người lao động vào cuối năm, có khi chia thành nhiều đợt và trả từ cuối tháng 12 của năm trước rải dần cho đến Tết âm lịch.

Theo các chuyên gia, với sự thay đổi trong chính sách thuế, doanh nghiệp và người lao động nên tính toán để chi khoản này sang tháng 1-2026 vì thuế TNCN tính theo thời điểm chi trả. Do vậy khoản thưởng của năm 2025 được chi trả vào tháng 1-2026 sẽ được tính là thu nhập của năm 2026 và áp dụng theo mức giảm trừ mới, có lợi hơn rất nhiều cho người nộp thuế.

Về lâu dài, người nộp thuế kỳ vọng tới đây khi Luật Thuế TNCN mới được thông qua, mức giảm trừ gia cảnh sẽ được nghiên cứu, tính toán một cách kỹ lưỡng, đảm bảo phù hợp với sự biến động của giá cả cũng như sự gia tăng mức sống dân cư trong giai đoạn vừa qua cũng như dự báo cho thời gian tới đây.

Sao cho đảm bảo nguyên tắc cá nhân cần phải có một mức thu nhập nhất định nhằm đáp ứng được nhu cầu thiết yếu của cuộc sống như ăn, ở, đi lại, học tập, khám chữa bệnh... Thu nhập trên mức này mới phải nộp thuế.

Trong đó phương án giao Chính phủ quy định mức giảm trừ gia cảnh để đảm bảo linh hoạt, chủ động điều chỉnh cho phù hợp với thực tiễn và yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của đất nước trong từng thời kỳ là hợp lý, tránh được tiền lệ mức giảm trừ gia cảnh chưa áp dụng thì đã lạc hậu như đã xảy ra trước đây.