Ảnh minh họa (Nguồn: Internet)
Ransomware là gì?
“Ransomware” là thuật ngữ ghép từ “ransom” (tiền chuộc) và “software” (phần mềm), để chỉ loại phần mềm độc hại có thể khóa dữ liệu hoặc thiết bị và chỉ trả lại quyền truy cập nếu người dùng trả khoản tiền chuộc.
Thông thường, Ransomware xâm nhập vào máy tính hoặc điện thoại thông qua các con đường quen thuộc như email giả mạo, đường link độc hại, file đính kèm…
Khi người dùng vô tình nhấp chuột, phần mềm độc hại sẽ được kích hoạt. Ngay sau đó, toàn bộ dữ liệu quan trọng như hình ảnh, tài liệu, hoặc thậm chí cả hệ thống làm việc có thể bị khóa lại bằng mã hóa phức tạp. Người dùng gần như không thể tự mở lại, trừ khi có “chìa khóa giải mã” mà kẻ tấn công nắm giữ.
Sau khi chiếm quyền kiểm soát, tin tặc thường để lại một thông báo với yêu cầu trả một khoản tiền chuộc để lấy lại dữ liệu. Đây là lý do tại sao nhiều người ví Ransomware như một “cuộc bắt cóc ảo” – thay vì con tin là con người, thì dữ liệu trở thành tài sản bị giữ làm “con tin”.
Vì sao Ransomware nguy hiểm?
Thoạt nghe, nhiều người có thể nghĩ rằng việc bị khóa vài file không đáng ngại. Thế nhưng, trong đời sống số hiện nay, dữ liệu đã trở thành “trái tim” của hầu hết mọi hoạt động.
Một cá nhân có thể mất toàn bộ hình ảnh kỷ niệm, thông tin cá nhân hay tài liệu công việc. Một doanh nghiệp có thể bị tê liệt vì không thể truy cập hồ sơ khách hàng, hợp đồng, hệ thống tài chính.
Điểm nguy hiểm ở chỗ, dù có trả tiền chuộc, nạn nhân cũng không chắc chắn 100% sẽ lấy lại dữ liệu. Kẻ tấn công có thể “nuốt lời”, hoặc vẫn giữ lại một phần dữ liệu để tiếp tục đe dọa sau này. Ngoài ra, việc trả tiền còn vô tình khuyến khích mô hình tấn công này phát triển mạnh hơn, bởi tin tặc thấy rằng đây là “thương vụ” béo bở.
Làm sao để phòng tránh Ransomware?
Trong thực tế, không có biện pháp nào có thể đảm bảo tuyệt đối bạn sẽ không trở thành nạn nhân. Tuy nhiên, có những thói quen và biện pháp cơ bản giúp giảm thiểu rủi ro.
Trước hết, cần thận trọng với email lạ hoặc link chia sẻ từ nguồn không rõ ràng. Đây là “cánh cửa” phổ biến nhất để Ransomware len lỏi vào máy tính. Người dùng cũng nên thường xuyên cập nhật phần mềm và hệ điều hành, bởi các bản cập nhật thường chứa bản vá bảo mật giúp ngăn chặn lỗ hổng mà tin tặc có thể lợi dụng.
Một biện pháp quan trọng khác là sao lưu dữ liệu định kỳ. Khi có một bản sao an toàn trên thiết bị ngoài hoặc dịch vụ lưu trữ đám mây, bạn sẽ không quá hoảng loạn nếu dữ liệu gốc bị khóa. Việc cài đặt phần mềm bảo mật, diệt virus uy tín cũng có thể giúp phát hiện và ngăn chặn nhiều loại mã độc trước khi chúng kịp phát tán.
Điều quan trọng hơn cả là nâng cao nhận thức. Nhiều cuộc tấn công Ransomware thành công chỉ vì người dùng bất cẩn nhấp vào một đường link lạ hay mở một tệp đính kèm. Vì vậy, người dùng cần trang bị kiến thức để cảnh giác với Ransomware.
