Theo The Guardian, với tham vọng vượt qua kênh đào Panama, dự án kênh đào Nicaragua đã bắt đầu với nhiều kỳ vọng lớn. Kênh đào dự kiến dài khoảng 287 km, sâu 22–28 m, rộng 230–280 m, gấp ba lần kênh đào Panama, cho phép tàu siêu trọng tải lên đến 250.000 tấn đi qua. Tuyến kênh đi qua hồ Nicaragua, khu rừng nhiệt đới và ít nhất 40 ngôi làng.
Theo đó, dự án buộc di dời khoảng 120.000 người, bao gồm cả các cộng đồng Rama và người Creole. Dự án này sẽ trở thành một trong những công trình kỹ thuật dân dụng và xây dựng lớn nhất thế giới.
Dự án được thực hiện với mục tiêu tăng cường thương mại hàng hải, thúc đẩy kinh tế Nicaragua, với kỳ vọng tạo ra 50.000 – 200.000 việc làm và đóng góp hàng tỷ USD mỗi năm cho nền kinh tế.
Ban đầu, chính phủ Nicaragua tìm đến các nhà thầu lớn trên thế giới để hiện thực hóa giấc mơ xây dựng kênh đào trị giá 50 tỷ USD. Tuy nhiên, theo The Dialogue, khi giới thiệu dự án cho các nhà thầu đến từ Brazil, Canada, Thụy Sĩ, Kuwait và Ả Rập Xê Út, Nicaragua không nhận được phản hồi khả quan.
Trước tình thế đó, nước này buộc phải chuyển hướng sang Trung Quốc. Sau khi một nhà thầu Trung Quốc đồng ý tham gia, chính phủ Nicaragua đã quyết định chọn công nghệ Trung Quốc cho dự án tham vọng này.
Vào năm 2013, dự án kênh đào Nicaragua được chấp thuận. Sau đó, vào tháng 12/2014, đã có một lễ động thổ mang tính biểu tượng diễn ra và dự án dự kiến hoàn thành vào năm 2019. Đáng chú ý, Quốc hội Nicaragua thông qua trao quyền trong 50 năm (có khả năng gia hạn thêm 50 năm nữa) cho một công ty Trung Quốc xây dựng kênh đào này. Nicaragua bắt đầu một nghiên cứu khả thi, nhưng tiến độ liên quan đến kênh đào sẽ phụ thuộc đáng kể vào khả năng thu hút các nhà đầu tư của Nicaragua.
Theo Global Times, các nhà thầu Trung Quốc thường ứng dụng những công nghệ kỹ thuật số tiên tiến trong các dự án thủy lợi và xây dựng kênh đào. Nổi bật trong số đó là công nghệ Digital Twin – cho phép tạo ra mô hình số hóa của kênh đào hoặc các công trình liên quan, sử dụng dữ liệu cảm biến từ môi trường thực để giám sát và mô phỏng điều kiện vận hành thực tế. Công nghệ này hỗ trợ dự báo, cảnh báo sớm và lập kế hoạch ứng phó thiên tai, từ đó tối ưu hóa công tác quản lý tài nguyên nước.
Về hệ thống giám sát kỹ thuật số theo thời gian thực, Trung Quốc đã phát triển một mạng lưới giám sát thông tin quy mô lớn, có khả năng cập nhật dữ liệu chỉ trong vài phút. Hệ thống này giúp nâng cao hiệu quả trong kiểm soát lũ lụt, quản lý hạn hán và khai thác tài nguyên nước.
Bên cạnh đó, công nghệ mô phỏng và lập bản đồ thủy lợi cũng được triển khai triệt để. Trung Quốc sử dụng các công cụ mô phỏng để thiết kế, vận hành hệ thống kênh đào, đồng thời xây dựng bản đồ kỹ thuật số với hơn 16 triệu dữ liệu liên quan, phục vụ cho công tác quản lý linh hoạt và hiệu quả.
Thực tế, Trung Quốc là nước nổi tiếng thế giới trong việc áp dụng hàng loạt công nghệ tiên tiến vào xây dựng và quản lý các kênh đào quy mô lớn, tiêu biểu như dự án kênh đào Bình Lục tại Quảng Tây. Công trình này được ứng dụng giải pháp về giao thông kết hợp sông - biển thông minh, giám sát an toàn cơ sở hạ tầng và quản lý logistics hiện đại.
Bên cạnh đó, khu vực cảng liên quan đến kênh đào còn sử dụng xe tải không người lái và cảng container tự động. Các xe tải tự động này giúp nâng cao hiệu quả vận chuyển hàng hóa và rút ngắn thời gian vận tải.
Kênh đào Nicaragua dự kiến cũng sẽ áp dụng nhiều công nghệ tiên tiến. Tuy nhiên, dự án rơi vào bế tắc suốt 10 năm do nhà đầu tư Trung Quốc không đủ năng lực triển khai, theo Reuters. Tài sản của chủ nhà thầu sụt giảm nghiêm trọng vì biến động của thị trường chứng khoán Trung Quốc – từ mức vốn hóa 6,9 tỷ USD năm 2015 giảm xuống còn 1,9 tỷ USD vào năm 2016, rồi tụt dưới mốc 1 tỷ USD vào năm 2019.
Sau đó, vào tháng 5/2024, Nicaragua hủy dự án với nhà thầu Trung Quốc. Thực tế, dự án kênh đào Nicaragua là một công trình hạ tầng đầy tham vọng nhưng gặp nhiều rào cản về tài chính, môi trường và xã hội. Dù đã hủy với nhà thầu Trung Quốc, Nicaragua vẫn để ngỏ khả năng xây dựng kênh đào trong tương lai nếu có nhà đầu tư phù hợp.
