Thanh tra Chính phủ vừa có kết luận về việc chấp hành chính sách pháp luật về phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ và sử dụng nguồn tiền từ trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ (từ 1-1-2015 đến 30-6-2023).
Thanh tra Chính phủ phát hiện loạt vi phạm trong phát hành trái phiếu doanh nghiệp (Ảnh minh hoạ)
Kết luận thanh tra cho thấy 67 tổ chức phát hành trái phiếu đã được thanh tra gồm 5 ngân hàng thương mại cổ phần, 37 công ty cổ phần, 25 công ty TNHH. Trong đó có 18 tổ chức phát hành thuộc nhóm Tập đoàn Novaland, 7 tổ chức phát hành thuộc Tập đoàn T&T, 6 tổ chức phát hành của Masan...
Từ 1-1-2015 đến 30-6-2023, 67 tổ chức đã phát hành tổng cộng 827 mã trái phiếu doanh nghiệp tổng trị giá hơn 462.824 tỉ đồng. Trong đó giá trị trái phiếu doanh nghiệp phát hành không có tài sản bảo đảm là 270.635 tỉ đồng, tương đương 58,4% tổng giá trị phát hành.
Với 18 tổ chức phát hành thuộc nhóm Tập đoàn Novaland và các công ty con, thanh tra xác định đã phát hành thành công 131 mã trái phiếu doanh nghiệp. Các mã có kỳ hạn 1-5 năm, với tổng giá trị là 67.100 tỉ đồng.
Đến thời điểm 30-6-2023, tại 18 tổ chức phát hành còn 59 mã trái phiếu doanh nghiệp đang lưu hành với tổng giá trị 34.835 tỉ đồng. Trong đó có 2 tổ chức phát hành nợ quá hạn với cả gốc và lãi trái phiếu, 4 tổ chức nợ quá hạn lãi. Tổng số tiền nợ gốc, lãi quá hạn là 5.528 tỉ đồng.
Theo kết luận thanh tra, tại Tập đoàn Novaland, đơn vị này đã phát hành và sử dụng 1.500 tỉ đồng từ nguồn trái phiếu doanh nghiệp với mục đích tăng vốn vào công ty con là Công ty TNHH Bất động sản Khải Hưng. Sau đó Công ty Khải Hưng sử dụng để nhận chuyển nhượng 99,9% vốn (khoảng 1.843 tỉ đồng) vốn điều lệ thuộc sở hữu của bà Võ Thị Kim Khoa tại Công ty TNHH Bất động sản Thế Kỷ Hoàng Kim.
Tuy nhiên, qua kiểm tra dòng tiền tại một số ngân hàng, cho thấy phần vốn góp của bà Khoa tại Công ty Thế Kỷ Hoàng Kim không tồn tại trong thực tế do phần lớn đã được chuyển đi trong cùng ngày.
Sau khi Tập đoàn Novaland chuyển 1.500 tỉ đồng từ nguồn tiền trái phiếu doanh nghiệp cho Công ty Khải Hưng, tiền được chuyển lòng vòng qua nhiều công ty trung gian. Cuối cùng, đích đến lại là các Công ty cổ phần kinh doanh nhà Nova để sử dụng.
Kết luận của cơ quan thanh tra nêu rõ Tập đoàn Novaland cùng 3 công ty thành viên khác là Công ty Unity, Aqua, Lucky House đã có những vi phạm trong phát hành trái phiếu doanh nghiệp. Sau khi nhận được tiền từ nguồn trái phiếu, các cá nhân đã chuyển cho Công ty cổ phần Kinh doanh Nhà Nova để sử dụng với tổng số khoảng 7.084 tỉ đồng.
Với 20 tổ chức phát hành thuộc nhóm các công ty có liên quan đến Tập đoàn Novaland, giai đoạn từ 1-1-2015 đến 30-6-2023 đã phát hành 45 mã trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ, tổng giá trị 27.350 tỉ đồng. Tính đến 30-6-2023 còn 23 mã đang lưu hành với tổng giá trị 16.898 tỉ đồng, trong đó 4 tổ chức có nợ quá hạn cả gốc và lãi, 2 tổ chức nợ lãi. Tổng số tiền nợ là 4.555 tỉ đồng.
Cơ quan thanh tra kết luận 4 công ty liên quan đến Tập đoàn Novaland có vi phạm là Công ty GreenWich, Công ty BNP Global, Công ty Phát triển bất động sản Cát Liên Hoa, Công ty Đầu tư và phát triển Residence.
Theo đó, Công ty GreenWich đã phát hành trái phiếu và sử dụng 2.000 tỉ đồng từ nguồn trái phiếu doanh nghiệp để hợp tác với Công ty An Khang. Đến hết tháng 6-2023, trái phiếu đã quá hạn gốc là hơn 1.571 tỉ đồng, quá hạn lãi hơn 241 tỉ đồng song GreenWich vẫn chưa thanh toán cho trái chủ. Thời điểm thanh tra còn có nguy cơ không trả được nợ gốc, lãi trái phiếu, tiềm ẩn rủi ro, gây thiệt hại cho các trái chủ.
Công ty BNP Global đã phát hành trái phiếu trị giá 2.100 tỉ đồng và dùng tiền để thanh toán một phần giá trị hợp đồng hợp tác kinh doanh dự án Mũi Yến.
Đến hết tháng 6-2023, công ty nợ gốc trái phiếu quá hạn hơn 2.000 tỉ đồng, nợ lãi quá hạn hơn 64 tỉ đồng. BNP Global đã đàm phán với người sở hữu trái phiếu để gia hạn nợ như không được chấp thuận. Đến 12-4-2024 công ty đã thanh toán toàn bộ lãi quá hạn và một phần gốc là 833 tỉ đồng. Dư nợ gốc trái phiếu còn lại chưa thanh toán và tiếp tục quá hạn là 1.216 tỉ đồng.
Thanh tra Chính phủ nêu rõ công ty đã vi phạm về trách nhiệm thanh toán đầy đủ, đúng hạn tiền gốc và lãi trái phiếu cho nhà đầu tư. Trước mắt, công ty BNP Global không thể khắc phục, thu xếp nguồn tiền để trả nợ cho các trái chủ.
Công ty Phát triển bất động sản Cát Liên Hoa đã phát hành 986 tỉ đồng trái phiếu doanh nghiệp, tuy nhiên chậm thanh toán lãi, gốc. Công ty Residence đã phát hành 3.000 tỉ đồng trái phiếu doanh nghiệp để thanh toán tiền cọc mua biệt thự nghỉ dưỡng cho Công ty kinh doanh Nhà Nova tại dự án Nova World Phan Thiết.
Chuyển toàn bộ thông tin liên quan đến Tập đoàn Nova sang Bộ Công anDo phạm vi thanh tra có giới hạn và tính chất phức tạp của các hành vi vi phạm có thể dẫn đến rủi ro lớn cho trái chủ và xã hội, Thanh tra Chính phủ cho biết chưa tiến hành kiểm tra cụ thể với CTCP Kinh doanh Nhà Nova do doanh nghiệp này không nằm trong đối tượng thanh tra.
Tuy nhiên, trước các dấu hiệu vi phạm nghiêm trọng trong việc sử dụng tiền huy động từ trái phiếu, Thanh tra Chính phủ đã chuyển toàn bộ thông tin liên quan đến Tập đoàn Nova cùng bốn công ty thành viên (Công ty TNHH Bất động sản Khải Hưng, CTCP Lucky House, Công ty TNHH Thành phố Aqua và Công ty TNHH Đầu tư Bất động sản Unity), cũng như các sai phạm có dấu hiệu sử dụng vốn sai mục đích, sang Bộ Công an để xem xét, xử lý theo thẩm quyền.
