Các “đầu bếp” điều chế ma túy tổng hợp fentanyl ở Mexico - Ảnh: Peniley Ramirez/Univision
Chúng chuyển fentanyl giả bằng xe tải và xe hơi qua biên giới Mexico sang Mỹ, sau đó bán hàng qua các nền tảng Nguy kịch vì lạm dụng thuốc giảm đauPhát hiện thuốc giảm đau gây nghiện trong các túi bột mì viện trợ nhân đạo ở Gaza?Cảnh báo thực phẩm chức năng chứa ma túy tổng hợp
Opryszek giải thích nhiều tháng trước trong chuyến đi tới Tijuana (Mexico) viết về chủ đề băng Sinaloa đưa người nhập cư lậu từ Caucasus và Trung Á vào Mỹ, vài nguồn cung cấp tin cho anh biết các băng đảng Mexico đã thỏa thuận với mafia Balkan để buôn thuốc viên fentanyl giả vào Đông Âu, vì vậy anh muốn tìm hiểu thêm về ma túy fentanyl.
Chucho lau tay vào chiếc quần yếm bẩn thỉu và nói chắc như bắp: "Sản xuất fentanyl còn dễ hơn nấu món caldo" (món xúp "caldo de res" nổi tiếng ở Culiacán gồm xương bò nấu với khoai tây, su su, bí đỏ và bắp).
Năm 2022 hắn bỏ ra 1.000 USD mua máy ép thuốc của Trung Quốc để sản xuất ma túy fentanyl dạng bột và dạng viên mang nhiều tên như China Blanca, Apache, Dance Fever, He-Man, Ivory King được sử dụng trên đường phố Mỹ.
Có ít nhất hàng chục băng ở Mexico sản xuất ma túy fentanyl mà mạnh nhất là băng Sinaloa và băng Jalisco. Trang web InSight Crime (Mỹ) ước tính bọn sản xuất ma túy tổng hợp ở Mexico điều chế tới 4,5 tấn fentanyl nguyên chất mỗi năm chỉ riêng cho thị trường Mỹ. Chúng ép fentanyl giả thành thuốc viên như thuốc giảm đau kê đơn rồi đóng dấu M30 (chỉ trọng lượng viên thuốc) bán ra thị trường. Các bệnh nhân không hề biết thuốc viên M30 giả có chứa fentanyl bất hợp pháp.
Chucho giải thích thuốc viên fentanyl giả được nhuộm màu vàng, màu hồng hoặc màu xanh chỉ nhằm mục đích tiếp thị vì thường phụ nữ thích màu vàng còn nam giới lại thích màu hồng hơn. Hắn kể trước khi nhận được điện thoại gọi lên xưởng pha chế fentanyl trên núi, hắn phải ghé cửa hàng lấy 2-3 lít sữa mang theo.
Hắn giải thích: "Mùi hôi thối nơi xưởng pha chế làm tôi muốn mửa. Tôi có một số đồng nghiệp vào bếp không đeo khẩu trang và kết cục trở thành những thây ma nghiện ngập hoặc bị phỏng vì mặc áo ngắn tay thay vì mặc quần áo kín đáo lúc pha chế. Trong bảy năm qua tôi vẫn khỏe là nhờ sữa".
Opryszek nghĩ "sữa" có thể là tiếng lóng. Anh đã nghe rất nhiều tiếng lóng khi đến Culiacán như "đầu bếp", "chủ cửa hàng rau quả", "nước lèo". Những người anh phỏng vấn trước đây thường gọi bọn buôn ma túy là "bọn họ". Một giáo sư nổi tiếng ở Đại học tự trị Sinaloa đã từ chối trả lời phỏng vấn vì "những tình huống mới nhất". Nhân viên lễ tân khách sạn thì khuyên anh nên tránh xa "các sự kiện".
Quy trình sản xuất fentanyl phổ biến nhất là tổng hợp các hóa chất theo phương pháp Gupta (lấy tên của TS hóa học Pradeep Kumar Gupta người Ấn Độ đã sáng chế ra phương pháp này). Quy trình này được gọi là "phương pháp một nồi" vì quá trình tổng hợp được thực hiện trong một bình phản ứng duy nhất.
Phương pháp Gupta chỉ cần ba bước và không cần thiết bị phòng thí nghiệm chuyên dụng. Các "đầu bếp" ở Mexico đã cải tiến phương pháp Gupta theo phiên bản riêng của chúng đơn giản hơn không cần thiết bị chuyên dụng.
Hải quân Mexico phát hiện một xưởng pha chế ma túy tổng hợp tại bang Sinaloa trong bức ảnh công bố ngày 7-3-2024 - Ảnh: Secretaría de Marina
Pha chế fentanyl giả theo kiểu Mexico
Các "đầu bếp" như Chucho làm việc trong các xưởng pha chế fentanyl thô sơ ẩn mình trên núi cao ở đông bắc Culiacán hoặc trong các khu rừng ngập mặn đầm lầy bên bờ Thái Bình Dương. Chucho chìa ra chiếc điện thoại có ảnh chụp xưởng pha chế, nơi hắn quản lý 12 "đầu bếp". Đó chỉ là một túp lều nhỏ phủ bạt ẩn mình dưới tán cây và lưới ngụy trang.
Có nhiều bình gas với đầu đốt lớn dưới các gốc cây. Các bình gas có dán nhãn "aceton nguyên chất", "fentanyl xxx" và "hóa chất từ Trung Quốc" bằng tiếng Tây Ban Nha và tiếng Anh.
Hắn chỉ vào bức ảnh chụp cái thùng có chữ chlorine và giải thích: "Tôi đổ thứ này vào nồi chừng hai ngón tay, sau đó trộn với chất lỏng màu vàng và độc hại này có nguồn gốc từ Trung Quốc... Rồi tôi thêm cái này và rắc cái kia. Sau vài tiếng nấu, tôi có một hỗn hợp bột sệt màu trắng xám như bột làm bánh, sau đó đem phơi khô dưới ánh nắng, nghiền thành bột rồi đóng gói vào túi".
Các hóa chất sử dụng bao gồm acetone, xút ăn da (NaOH), arsenic trioxide, sodium bicarbonate, các tiền chất NPP và 4aNPP được sản xuất công nghiệp ở Trung Quốc và Ấn Độ. Điều đáng ngạc nhiên là Chucho không phải là chuyên gia hóa học nhưng vẫn được gọi là "vua đầu bếp". Khi nghe tâng bốc, hắn tự hào khoe: "Sau bảy năm trong bếp, nếu không làm hỏng việc thì anh sẽ ngửi thấy mùi bỏng ngô cháy thoang thoảng. Đó là dấu hiệu chất lượng tốt".
Bảy năm trước, Chucho từ vị trí làm tai mắt đã được thăng chức làm "người rửa chảo" (chảo là cái nồi lớn dùng để điều chế fentanyl). Các dụng cụ nấu được đặt trên kệ lắp ráp nhanh và rẻ tiền. Nếu chẳng may bị phát hiện, bếp sẽ bị phá dỡ và chuyển đến nơi khác an toàn hơn.
Chucho cho biết trước đây chủ trả công cho hắn 3.500 USD/kg còn bây giờ là từ 1.000-1.500 USD tùy đơn hàng lớn hay nhỏ. Hắn đã sử dụng số tiền đó mua một chiếc máy bay hạng nhẹ với giá 250.000 USD.
Opryszek thử đặt câu hỏi: "Nếu tôi đặt hàng một lô M30 tới châu Âu, anh có gửi được không? Chucho trả lời: "Chắc chắn rồi. Chúng tôi có người để làm việc đó". "Anh gửi bằng cách nào?". "Tùy số lượng. Cần ít thuốc để thử thì gửi qua đường bưu điện. Còn nếu anh muốn nhiều hơn, chúng tôi sẽ cho thuốc vào container".
Nhà báo Opryszek đã hỏi nhà phân tích an ninh David Saucedo về chuyện gửi hàng ma túy fentanyl từ Mexico sang châu Âu sao lại đơn giản như gửi bưu thiếp vậy. Ông giải thích có hai dạng fentanyl giả được gửi sang châu Âu gồm dạng bột và dạng viên, tuy nhiên tỉ lệ fentanyl hiện thời không đáng kể so với cocaine. Ngoài ra hàm lượng "fentanyl châu Âu" cũng loãng hơn so với fentanyl dành cho thị trường Mỹ. Ông nhấn mạnh: "Buôn lậu fentanyl đến các quốc gia ngoài nước Mỹ vẫn là một hiện tượng chưa được tìm hiểu thấu đáo".
Một "chủ cửa hàng rau quả" (người điều phối các "đầu bếp" ở Culiacán) đã giải thích với nhà báo Szymon Opryszek: "Sản xuất fentanyl không chỉ có lãi mà còn dễ hơn heroin. Không cần diện tích đất rộng để trồng cây thuốc phiện vì dễ bị bắt hơn. Cũng không phải lo lắng về mùa màng và không phải trả tiền công cho nông dân.
Nói cách khác, làm chỉ có lời". Người này cho biết chỉ cần một túi fentanyl cũng đủ trở thành triệu phú nhưng tiền phải chia năm sẻ bảy. Ông chủ đương nhiên lấy phần nhiều nhất, kế đến là "đầu bếp", người đóng gói hàng, tài xế và cuối cùng mới tới người buôn lậu fentanyl.
----------------
Canada là quốc gia thứ hai sau Mỹ về mức tiêu thụ thuốc giảm đau nhóm opioid kê đơn. Canada đã phải gánh chịu sức tàn phá kinh hoàng của ma túy fentanyl sau khi bọn sản xuất fentanyl từ Mexico chuyển vùng sang Canada.
Kỳ tới: Canada trở thành nước xuất khẩu fentanyl?
'Sát thủ thầm lặng' fentanyl - Kỳ 2: Thần chết fentanyl hoành hành ở Mỹ
