Ngày 20 tháng 5 năm 2025, sự chú ý của các nhà phát triển, kỹ sư và doanh nhân công nghệ từ khắp thế giới đổ dồn về sự kiện Microsoft Build, nơi CEO Satya Nadella đã có một tuyên bố làm cả giới lập trình phải nín thở.
Trên sân khấu, vị CEO tuyên bố GitHub Copilot chính thức trở thành hệ thống có mã nguồn mở. Điều đó có nghĩa là bạn có thể "fork" (gọi nôm na là “chép bài”, sao chép mã nguồn về để tự phát triển theo hướng riêng), chỉnh sửa nó, và thậm chí tự xây dựng một phần mềm có tiềm năng trị giá “tỷ đô”, đối đầu với những ông lớn ngành công nghệ mà không vi phạm pháp luật.
Sự kiện đáng chú ý có thể được coi là cách Microsoft chào đón một thời đại của phần mềm mở, linh hoạt và do cộng đồng phát triển.
GitHub Copilot sẽ sớm trở thành "lái phụ" của lập trình viên trên chặng đường chinh phục các dự án - Ảnh: Internet.
Ngay sau khi thông tin được công bố, giới lập trình đã đứng ngồi không yên. Các coder, từ những sinh viên năm nhất mới làm quen với JavaScript cho đến các kiến trúc sư phần mềm từng góp phần xây dựng hạ tầng kỹ thuật số của những kỳ lân công nghệ, đều hào hứng gọi đây là “sự kiện tạo ra làn sóng startup bằng AI lớn nhất thập kỷ”. Bởi lần đầu tiên trong lịch sử, một công cụ AI hỗ trợ viết mã, từng được định giá hàng tỷ đô và phải mất tiền để sử dụng, nay trở thành tài sản chung của cộng đồng lập trình viên.
Sớm muộn, hầu hết các phần mềm trong tương lai sẽ đều có “dấu vết” của Github Copilot, nâng tầm kỹ năng của một kỹ sư phần mềm thạo ngôn ngữ lập trình.
Lập trình + AI = Tổ hợp quyền năng trong thời đại mới
Có người dự báo rằng những lập trình viên biết sử dụng AI sẽ năng suất gấp 10 lần trước đây. Thật vậy, lĩnh vực công nghệ hiện tại đang chứng kiến những hệ thống AI có thể viết mã nhanh hơn bất kỳ con người nào. Nhưng thực tế, đằng sau những mô hình AI biết code vẫn phải là … những kỹ sư phần mềm biết lập trình để khiến dòng code ấy có nghĩa, viết mã có mục đích và có tiềm năng ứng dụng thực tế.
AI là một công cụ, một cánh tay nối dài. Nhưng muốn dùng cánh tay đó hiệu quả, bạn cần có bộ não của người lập trình viên. Lập trình chưa bao giờ dừng lại ở chuyện gõ đúng cú pháp. Nó là tư duy thiết kế hệ thống, logic xử lý, kiến trúc dữ liệu, hiểu người dùng và biến ý tưởng trừu tượng thành dòng lệnh chạy được trong thực tế.
AI có thể giúp bạn sinh ra một trang web bán hàng đơn giản trong vài phút. Nhưng để xây dựng một hệ thống thương mại điện tử tối ưu trải nghiệm người dùng, kết nối với hệ thống hậu cần, có thể tăng quy mô đến tầm có thể phục vụ cả triệu người dùng, chủ doanh nghiệp vẫn cần người hiểu hệ thống, hiểu kiến trúc, thậm chí hiểu cả tâm lý của người dùng.
Và chính ở điểm đó, AI trở thành một chất xúc tác hoàn hảo. Nó không thay thế lập trình viên, mà giải phóng lập trình viên khỏi những việc lặp lại để tập trung vào yếu tố sáng tạo.
GitHub Copilot chỉ là một trong nhiều món quà của Microsoft
Microsoft không chỉ “cho không” một sản phẩm, họ vừa trao cho cộng đồng một nền tảng hậu thuẫn tham vọng khởi nghiệp và điều hành doanh nghiệp.
Như Microsoft tuyên bố trên trang chủ:
Bên cạnh đó, với việc mở mã Copilot Chat, Microsoft cũng chính thức đưa mã nguồn mở GitHub Copilot Chat vào Visual Studio Code (VS Code) - môi trường phát triển tích hợp (IDE) vẫn được coi là vị vua trong các trình soạn thảo mã trong gần một thập kỷ. Các tính năng hỗ trợ bởi AI từ tiện ích mở rộng GitHub Copilot giờ đây sẽ nằm trong cùng một kho mã nguồn mở.
Chưa hết, với các công cụ như Windows AI Foundry và Azure AI Foundry Models, việc huấn luyện, tinh chỉnh và triển khai AI trở nên rẻ hơn, dễ hơn và gần hơn với túi tiền của startup giai đoạn đầu.
Nhưng tại sao bước đi này của Microsoft lại đáng chú ý?
Trong khoảng hai năm qua, các startup tại Thung lũng Silicon đang chạy theo xu hướng “mỗi nhà đều có ít nhất một lập trình viên”. Với sự xuất hiện của AI, công việc lập trình đang dễ tiếp cận hơn trước, nhiều startup đã gọi được số vốn lớn mà chỉ cần “fork” code về và gắn thêm mô hình ngôn ngữ lớn vào.
Nếu một lập trình viên có ý tưởng thú vị, như một phần mềm kiểm lỗi dùng mô hình ngôn ngữ lớn (LLM), một IDE hướng dẫn code cho trẻ em, hay thậm chí một "Google Docs dành cho lập trình viên", thì dự án đầy tham vọng có thể bắt đầu ngay từ hôm nay.
Một tương lai không chỉ đáng thử, mà phải thử
Sự kiện Microsoft Build 2025 không đơn thuần là một lễ hội giới thiệu sản phẩm. Nó là cánh cửa hé mở cho chúng ta thấy một tương lai mới: nơi các tác nhân AI có thể hoạt động xuyên suốt hệ sinh thái từ lập trình, triển khai, đến quản trị. Tương lai ấy, như Microsoft đặt tên, là Open Agentic Web - môi trường tác nhân mở, nơi AI có thể đại diện bạn thực hiện nhiệm vụ, quản lý luồng công việc, đưa ra quyết định kỹ thuật; tất cả dưới sự kiểm soát (và sáng tạo) của người biết code.
Trong thế giới đó, những người hiểu AI và biết lập trình sẽ là kiến trúc sư của tương lai. Đã nắm trong tay công cụ nhiều quyền năng, câu hỏi còn lại cho lập trình viên là: có sẵn sàng thử ý tưởng mới không?
