Những tảng băng trôi trên vịnh băng Ilulissat, tây Greenland - Ảnh: Scientifantastic
Với vị thế huyết mạch hàng hải vùng Bắc cực và tiềm ẩn nhiều tài nguyên chưa được khai phá nhưng Greenland vẫn ít được chú ý cho đến gần đây khi Những chuyện chỉ có ở bóng đá vùng đất băng giá GreenlandGreenland và những lựa chọn 'hợp pháp' của MỹGreenland: Khi Washington mua tàu phá băng
Dòng người đầu tiên đến sinh sống ở nơi băng giá khắc nghiệt này thuộc nền văn hóa Independence I với công cụ săn bắt chủ yếu bằng đá (khoảng 2500-1900 trước Công nguyên).
Tuy nhiên đến khoảng năm 1.900 trước Công nguyên, cộng đồng dân cư đầu tiên ở Greenland biến mất một cách kỳ lạ mà nguyên nhân được cho rằng có thể liên quan đến khí hậu khắc nghiệt.
Rồi mãi hàng trăm năm sau lại có một nhóm người tìm đến vùng băng giá khắc nghiệt này và hình thành nền văn hóa Independence II. Họ sống dọc theo bờ biển phía tây rồi lại mất dấu vết vào khoảng năm 200 của thế kỷ thứ nhất. Hơn 2.000 năm trước Công nguyên, lịch sử con người tồn tại trên xứ sở băng giá này không phát triển liên tục mà bị đứt đoạn.
Có lẽ đây không phải là nơi ai cũng có thể sống được, đặc biệt là ở thời kỳ hoang sơ khi con người chỉ có thể sinh tồn dựa vào sức mạnh cơ thể và thức ăn săn bắt cũng đầy biến động khắc nghiệt trong các giai bất ổn khí hậu.
Đến cuối thế kỷ thứ 10, Greenland có bước ngoặt lịch sử mới để tiếp tục phát triển dân cư và được sự chú ý từ bên ngoài. Một vị thủ lĩnh người Na Uy tên Erik Thorvaldsson, biệt danh Erik Đỏ (Erik the Red) đã từ Iceland cùng với nhóm người Viking dong thuyền đến Greenland .
Trong sử thi cổ xưa của người Iceland, khoảng cuối thế kỷ thứ 10, gia tộc Erik Đỏ đã rời Na Uy đến Iceland vì cha ông là Thorvald bị hoàng gia lưu đày. Con trai ông, Erik - sở dĩ được gọi Erik Đỏ - vì mái tóc và bộ râu màu đỏ đã tiếp tục lên thuyền khám phá vùng mũi phía tây Greenland.
Xuất phát khoảng năm 982 từ bờ biển phía tây Iceland, Erik cùng nhóm người Viking mạnh mẽ, dũng cảm đã đặt chân lên vùng đất băng giá Greenland. Sau khi khám phá đảo khổng lồ này, Erik Đỏ đã tự đặt tên cho nhiều nơi như cách thiết lập chủ quyền lãnh thổ còn hoang dã. Đặc biệt chính ông cũng là người lần đầu đặt tên Greenland. Một cái tên có thể hiểu là vùng đất xanh tươi để quyến rũ thêm người đến định cư.
Hơn 10 năm sau, Erik Đỏ trở về Iceland và thuyết phục nhiều người hướng đến Greenland với khát vọng thiết lập một thuộc địa mới. Tuy nhiên trong số 25 chiếc thuyền rời Iceland đi tìm miền đất hứa, sử thi kể lại chỉ có 14 chiếc lên được bờ băng Greenland. Thuộc địa của Erik Đỏ sau đó phát triển dần về cả hai phía đông và tây đảo nhưng dân số chưa bao giờ vượt quá vài ngàn người.
Gia tộc Erik Đỏ về sau tiếp tục được ghi đậm vào lịch sử Greenland khi người con thứ hai của ông là Leif Erikson trở về Na Uy phục vụ hoàng gia và theo đạo Cơ Đốc giáo. Khi về lại Greenland, ông đã truyền bá tôn giáo này và xây dựng nhà thờ đầu tiên ở tại Brattahild, điền trang của cha mình là Erik Đỏ...
Greenland hiện nay là quốc gia tự trị thuộc vương quốc Đan Mạch, diện tích 2.166.000km2, thủ đô ở thành phố Nuuk. Người Inuit chiếm đa số trong tổng số 65.000 dân đảo quốc, các nhóm dân tộc ít hơn là người Đan Mạch, Canada, Na Uy. Phần lớn người dân sử dụng ngôn ngữ bản địa Kalaallisut và tiếng Đan Mạch.
Greenland có đường hàng hải kết nối với thế giới bên ngoài nhưng hàng không là phương tiện thuận lợi nhất. Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Greenland khoảng 3,4 tỉ USD và tăng trưởng hơn gấp ba lần so với năm 2.000.
************
Mặc dù quá xa xôi, cách trở và điều kiện sống khắc nghiệt, Greenland đã được nhiều cường quốc quân sự nhắm đến. Thế chiến thứ 2, quân đội Đức quốc xã nỗ lực thiết lập các trạm quan trắc thời tiết và tình báo, quân đội Mỹ cũng không chịu đứng ngoài.
>> Kỳ tới: Tiền đồn hiểm yếu
Tổng thống Trump giải thích vì sao Mỹ cần Greenland
