Giữ lửa "làng vàng" trăm năm tuổi

Mai một ánh vàng xưa

Những người thợ kim hoàn, từng là những nghệ nhân tài ba, giờ đây phải vật lộn để giữ gìn nghề truyền thống giữa bối cảnh thị trường thay đổi nhanh chóng.

Vào thập niên 80-90, nghề kim hoàn ở miền Nam được xem là một trong những nghề "ăn nên làm ra". Những sản phẩm như vòng xi-men, dây chuyền mắt trúc hay nhẫn vàng đính đá cẩm thạch không chỉ được ưa chuộng mà còn trở thành biểu tượng của sự giàu có và thịnh vượng. 

Tuy nhiên, theo thời gian, sự phát triển của các mẫu mã nữ trang hiện đại đã khiến nghề kim hoàn truyền thống rơi vào tình trạng khó khăn.

Ông Trần Văn Bên, người có gần 40 năm kinh nghiệm gắn bó với nghề kim hoàn tại làng Bình Yên.

Khi đặt chân đến làng Bình Yên (xã Tân Hương, huyện Châu Thành, tỉnh Tiền Giang, nay là xã Tân Hương, tỉnh Đồng Tháp) vào một ngày giữa tháng 7, không khí nơi đây hoàn toàn khác xa với hình ảnh nhộn nhịp của một thời vàng son. 

Những tiếng hàn, tiếng cười nói của những người thợ kim hoàn giờ đã trở thành những âm thanh hiếm hoi. Nhiều người đã rời bỏ nghề, chuyển sang các công việc khác như công nhân, buôn bán, hoặc thậm chí là rời quê hương để tìm kiếm cơ hội mới.

Ông Nguyễn Văn Lài, một trong những người thợ kim hoàn kỳ cựu ở làng Bình Yên cũng giải nghệ từ nhiều năm trước. 

Thời huy hoàng, gia đình ông chế tác hàng kg vàng thành phẩm, thu nhập từ 2-5 chỉ vàng là chuyện bình thường, nhưng dần sau đó thu nhập từ nghề này thật khó khăn, cả tháng không có một đơn đặt hàng. Điều này cho thấy sự mất mát của một nghề truyền thống đang dần bị lãng quên.

"Giữ lửa" nghề truyền thống

Dù khó khăn, vẫn còn những người như ông Trần Văn Bên, một thợ kim hoàn gần 60 tuổi, vẫn kiên trì bám trụ với nghề. Ông Bên cho biết, trước đây, nghề kim hoàn ở xã Tân Hương rất phát triển, nhưng giờ đây, mọi thứ đã thay đổi. 

"Nghề kim hoàn lắm gian nan, khó làm giàu, thu nhập chỉ bằng lương công nhân", ông nói. Tuy nhiên, ông vẫn không từ bỏ, mà còn tìm cách đổi mới để thích ứng với thị trường.

Ông Bên mở cửa căn phòng cho chúng tôi xem "bí ẩn" của mình, nơi chứa đựng những tác phẩm mới mà ông và những người thợ giỏi đã dày công nghiên cứu. 

"Để tồn tại, chúng tôi phải bắt kịp xu hướng thị trường, chế tác ra nhiều mẫu mã đa dạng, độc đáo", ông nhấn mạnh. Đó là một nỗ lực không ngừng nghỉ để giữ gìn nghề kim hoàn truyền thống giữa bối cảnh cạnh tranh khốc liệt từ các sản phẩm nhập khẩu giá rẻ.

Dù khó khăn nhưng ông Trần Văn Bên vẫn kiên trì bám trụ với nghề.

Tại làng Bình Yên, không chỉ có ông Bên mà còn có anh Trần Văn Đức, một thợ trẻ 30 tuổi, cũng đang cố gắng tìm cách khôi phục nghề kim hoàn. 

Tuy nhiên, anh Đức cho biết, cơ sở của mình có lúc phải tạm dừng hoạt động vì không có đơn hàng. "Chúng tôi đã cố gắng cải thiện quy mô sản xuất, nhưng vẫn không thể cạnh tranh với các mặt hàng nhập khẩu," anh nói với vẻ chán nản.

Người giữ ký ức Hà thành cổ kính qua ngọn lửa nghề kim hoàn thủ côngĐỌC NGAY

Không chỉ ở Bình Yên, nghề kim hoàn ở xã Thuận Thành (huyện Cần Giuộc, tỉnh Long An nay là xã Mỹ Lộc, tỉnh Tây Ninh) cũng đang đối mặt với tình trạng tương tự. 

Ông Trịnh Hoàng Long, một thợ kim hoàn 48 tuổi, cho biết, trước đây, xã có hàng chục hộ dân sống bằng nghề kim hoàn, giờ chỉ còn hơn chục hộ.

Ông Long vẫn kiên trì giữ nghề và truyền dạy cho thanh thiếu niên trong vùng, với hy vọng sẽ có những người kế thừa. Đó là một tâm huyết lớn lao với mong muốn khôi phục nghề kim hoàn trăm năm tuổi. 

"Chúng tôi không chỉ làm nghề, mà còn muốn giữ gìn những giá trị văn hóa của cha ông để lại", ông Long tâm sự.

Với hy vọng giữ gìn những giá trị văn hóa của cha ông để lại, ông Trịnh Hoàng Long kiên trì giữ nghề kim hoàn và truyền dạy miễn phí cho thanh thiếu niên trong vùng.

Thông tin với PV Người Đưa Tin, đại diện UBND xã Tân Hương (tỉnh Đồng Tháp) cho biết, địa phương đang nghiên cứu khôi phục nghề kim hoàn truyền thống trăm năm tuổi. Đồng thời, đề xuất những chính sách hỗ trợ để có thể giúp những người thợ kim hoàn tiếp tục bám trụ với nghề.

Thanh Lâm