Trong lịch sử kinh doanh, hiếm có thương vụ nào lại chứa đựng sự mạo hiểm lớn và mang lại phần thưởng khổng lồ đến mức gây tranh cãi như việc Microsoft đầu tư vào OpenAI.
Quyết định táo bạo của CEO Satya Nadella vào năm 2019, rót 1 tỷ USD vào một startup phi lợi nhuận lúc bấy giờ, đã vấp phải sự hoài nghi sâu sắc ngay từ chính người đồng sáng lập huyền thoại của Microsoft, tỷ phú Bill Gates.
“Anh sẽ đốt sạch 1 tỷ USD đó”
Khi Microsoft quyết định đầu tư 1 tỷ USD vào OpenAI năm 2019, ít ai nghĩ đây sẽ là bước ngoặt định hình lại toàn bộ cuộc đua công nghệ toàn cầu. Ngay cả Bill Gates, người đồng sáng lập và từng là linh hồn của Microsoft, cũng không tin vào quyết định ấy.
Thậm chí nhà sáng lập nổi tiếng còn từng cảnh báo CEO Satya Nadella của Microsoft rằng “anh sẽ đốt sạch số tiền 1 tỷ USD đầu tư đó”. Thế nhưng chỉ 6 sáu năm sau, chính Bill Gates lại trở thành người ca ngợi sức mạnh của trí tuệ nhân tạo (AI), thừa nhận rằng AI đang tiến nhanh hơn bất kỳ cuộc cách mạng công nghệ nào mà ông từng chứng kiến.
Năm 2019, OpenAI vẫn là một tổ chức phi lợi nhuận, mơ hồ với phần lớn thế giới công nghệ. Trong mắt nhiều người, đầu tư vào một startup không có sản phẩm thương mại, không mô hình kinh doanh, và còn đặt ra sứ mệnh “vì lợi ích nhân loại” là điều không tưởng.
Tuy nhiên CEO Satya Nadella nhìn thấy một cơ hội khác để đặt nền móng cho kỷ nguyên kế tiếp của điện toán. Ông đã phải thuyết phục Hội đồng quản trị chấp thuận khoản đầu tư khổng lồ, bất chấp cảnh báo từ chính Bill Gates.
“Chúng tôi có tinh thần chịu rủi ro cao hơn một chút,” Nadella kể lại trong một cuộc phỏng vấn gần đây, “và nghĩ rằng hãy thử xem sao.”
Khoản đầu tư ấy sau này trở thành một trong những bước đi chiến lược táo bạo nhất trong lịch sử Microsoft. Không ai trong công ty khi đó có thể dự đoán rằng 1 tỷ USD sẽ mở ra một mối quan hệ hợp tác trị giá 13 tỷ USD, giúp Microsoft không chỉ trở thành cổ đông lớn nhất của OpenAI mà còn là trung tâm của làn sóng AI thương mại toàn cầu.
Thời điểm đó, Bill Gates không sai khi hoài nghi. Ông từng là người theo sát mọi quyết định công nghệ của Microsoft, và triết lý quản trị của ông luôn là “thận trọng với những lời hứa phi thực tế”.
Thế nhưng chính Gates cũng không thể ngờ tốc độ phát triển của AI lại nhanh đến vậy.
Chỉ trong vài năm, OpenAI ra mắt GPT-3, DALL-E, ChatGPT, những sản phẩm không chỉ gây chấn động giới công nghệ mà còn thay đổi cách doanh nghiệp, nhà báo, giáo viên và lập trình viên làm việc.
Microsoft, nhờ vị thế đối tác chiến lược, nhanh chóng tích hợp công nghệ của OpenAI vào toàn bộ hệ sinh thái, từ công cụ tìm kiếm Bing đến phần mềm văn phòng Office, biến “Copilot” thành biểu tượng cho làn sóng AI ứng dụng.
Bill Gates giờ đây nói về AI với một giọng điệu khác hẳn.
Trong chương trình The Tonight Show hồi tháng 2, ông nói rằng con người rồi sẽ không cần làm phần lớn công việc nữa: “Chúng ta sẽ giữ lại một vài thứ cho riêng mình, nhưng việc sản xuất, vận chuyển hay trồng trọt, tất cả sẽ trở thành vấn đề được AI giải quyết.”
Một lời khẳng định cho thấy sự thay đổi căn bản trong tư duy của người từng nghĩ AI chỉ là viễn tưởng xa vời.
Canh bạc của Satya
Khi Microsoft thực hiện khoản đầu tư ban đầu, Bill Gates đã không ngần ngại cảnh báo Nadella về rủi ro tài chính cực lớn khi đặt niềm tin vào một lĩnh vực chưa chắc chắn.
Bản thân Nadella cũng thừa nhận ông phải vượt qua quy trình phê duyệt hội đồng quản trị vì đây là một khoản tiền lớn, nhưng ông và đội ngũ Microsoft đã sẵn sàng chấp nhận rủi ro cao vì tin rằng AI là một "lĩnh vực quan trọng" để Microsoft giành lợi thế, đặc biệt là thúc đẩy nền tảng điện toán đám mây Azure.
Tại thời điểm đó, Nadella không hề đặt mục tiêu kiếm lời gấp trăm lần. Ông chỉ đơn giản muốn "thử sức" ("give this a shot") và tạo ra một nền móng chiến lược.
Tuy nhiên, ít ai ngờ được rằng chỉ trong vòng vài năm, đặc biệt sau sự bùng nổ của ChatGPT, ván cược này lại trở thành một trong những thương vụ thành công nhất lịch sử công nghệ.
Ngày nay, OpenAI được định giá khoảng 500 tỷ USD, trở thành công ty tư nhân giá trị nhất thế giới. Microsoft nắm 27% cổ phần, tương đương 135 tỷ USD, tức khoản đầu tư ban đầu đã tăng giá hơn 100 lần.
Mặc dù Microsoft đã phải từ bỏ quyền độc quyền sử dụng đám mây Azure cho OpenAI, họ vẫn đảm bảo được một thỏa thuận thương mại béo bở, trong đó OpenAI cam kết mua dịch vụ Azure trị giá 250 tỷ USD, củng cố vị thế của Microsoft như xương sống hạ tầng cho kỷ nguyên AI.
CEO Satya Nadella đã không chỉ chứng minh bản lĩnh của một nhà lãnh đạo dám đi ngược dòng, mà còn đưa Microsoft trở lại trung tâm của cuộc cách mạng công nghệ, điều mà ngay cả Gates cũng phải thừa nhận.
Có một sự trùng hợp đáng suy ngẫm: chính Bill Gates từng là người đặt cược táo bạo vào “internet di động” hai thập kỷ trước, một quyết định giúp Microsoft thống trị thế giới phần mềm. Giờ đây, Satya Nadella làm điều tương tự với AI. Và lần này, người từng cảnh báo ông nay lại trở thành người chứng kiến và ủng hộ thành quả đó.
Từ sự hoài nghi đến thán phục, hành trình của Bill Gates với AI không chỉ phản ánh sự thay đổi của một cá nhân, mà còn là biểu tượng cho cách cả ngành công nghệ đang học cách chấp nhận rủi ro, và đôi khi chính những “canh bạc điên rồ” mới tạo nên bước ngoặt lịch sử.
*Nguồn: Fortune, BI
